શ્રી વિઠ્ઠલ હૃદયમ્

|| શ્રી વિઠ્ઠલ હૃદયમ્ ||

શ્રીપાર્વત્યુવાચ .

મહાશમ્ભો દેવદેવ ભક્તાનુગ્રહકારક .
શ્રીવિઠ્ઠલારવ્યં હૃદયં તન્મે બ્રૂહિ સદાશિવ .. ૧..

શ્રીશઙ્કર ઉવાચ .

શૃણુ દેવિ મહાદેવિ પાર્વતિ પ્રાણવલ્લભે .
ગુહ્યાદ્ગુયતરં શ્રેષ્ઠં નાસ્તિ ગુહ્યમતઃ પરમ્ .. ૨..

જીવસ્ય જીવનં સાક્ષાત્પ્રાણિનાં પ્રાણ ઉચ્યતે .
યોગિનાં હિ મહાગમ્યં પાણ્ડુરઙ્ગાભિધાનકમ્ .. ૩..

અદ્યાપિ મહિમા તસ્ય સર્વથા જ્ઞાયતે ન હિ .
નિત્યનૂતનતત્ક્ષેત્રસ્યોપમા નાસ્તિ નિશ્ચિતમ્ .. ૪..

મુખં કઞ્જેન તુલિતં પદ્મપત્રસમેક્ષણમ્ .
કથં સામ્યં ભવેદ્દેવિ હ્યન્તરં મહદન્તરમ્ .. ૫..

ગજૈરાવતયોશ્ચૈવ અશ્વોચ્ચૈઃશ્રવસોસ્તથા .
સ્પર્શપાષાણાયોશ્ચૈવ હ્યન્તરં મહદન્તરમ્ .. ૬..

કાશ્યાઃ શતગુણ શ્રેષ્ઠં દ્વારવત્યા દ્વિલક્ષયોઃ .
એવં સર્વાણિ તીર્થાનિ કલાં નાર્હન્તિ કાનિચિત્ .. ૭..

તીર્થં ક્ષેત્રં દૈવતં ચ મન્ત્રઃ સ્તોત્રં મહાદ્ભુતમ્ .
એતત્સર્વં યથાશક્ત્યા વર્ણયામિ મમ પ્રિયે .. ૮..

એકદા ક્ષીરસંસ્થાને દેવદેવં જગદ્ગુરુમ્ .
ગતોઽહં પાદપૂજાર્થં સુરેન્ન્દ્રબ્રાહ્યણૈઃ સહ .. ૯..

શેષનારદપક્ષીન્દ્રૈર્લક્ષ્મીકાન્તં ગણૈઃ સહ .
પ્રણમ્ય પરમાત્માનં તમુવાચ ચતુર્મુખઃ .. ૧૦..

બ્રહ્મોવાચ .

મહાવિષ્ણો જગન્નાથ સર્વવિશ્વગુહાશય .
તવ યચ્ચ પ્રિયં દેવ સંસ્થાનં બ્રૂહિ કેશવ .. ૧૧..

શ્રીભગવાનુવાચ .

શૃણુ બ્રહ્મન્ મહાશમ્ભો અધિષ્ઠાનં મમાલયમ્ .
પાણ્ડુરઙ્ગમિતિ ખ્યાતં ન સામ્યં ભુવનત્રયે .. ૧૧..

પાણ્ડુરઙ્ગં ચ વૈકુણ્ઠં તુલયિત્વા મયાઽધુના .
પાણ્ડુરઙ્ગં ગુરું મત્વા પૂર્ણત્વેનાસ્થિતોઽસ્મ્યહમ્ .. ૧૩..

નાહં તિષ્ઠામિ ક્ષીરાબ્ધૌ નાસ્મિ સૂર્યેન્દુમણ્ડલે .
મન્નામકર્તિનસ્થાને તત્ર તિષ્ઠામિ શઙ્કર .. ૧૪..

કાર્યકારણકર્તૃત્વે સમ્ભવક્ષેત્રમુચ્યતે .
તાદૃશં નાસ્તિ તત્ક્ષેત્રં યત્ર તિષ્ઠામિ સર્વદા .. ૧૫..

સુખે સઞ્જયતિ બ્રહ્મ બ્રહ્મબીજં પ્રશસ્યતે .
બીજેન વ્યજ્યતે બિન્દુર્બિન્દોર્નાદઃ પ્રકીર્તિતઃ .. ૧૬..

આહતોઽનાહતશ્ચેતિ દ્વિધા નાદસ્તુ વિદ્યતે .
ઓઙ્કારોઽનાહતો મૂર્તિરાહતો નામકીર્તનમ્ .. ૧૭..

બિન્દુનાદાત્મકં ક્ષેત્રં નાદોઽવ્યક્તઃ પ્રદૃશ્યતે .
યત્ર સઙ્કીર્તનેનૈવ સાક્ષાદ્બ્રહ્મમયો ભવેત્ .. ૧૮..

કીદૃશં ધૃતવાન્ રૂપમિત્યાહ પરમેશ્વરઃ .
ઇષ્ટિકાયાં સમપદં તત્ત્વમસ્યાદિલક્ષપામ્ .. ૧૯..

કટિવિન્યસ્તહસ્તાબ્જં પ્રણવાકૃતિસૌરસમ્ .
ઊર્ધ્વબીજસમાખ્યાતં પૂર્ણેન્દુમુખમણ્ડનમ્ .. ૨૦..

સર્વભૂષણશોભાઢ્યમીદૃશં મોક્ષદં નૃણામ્ .
અજ્ઞાનજનબોધાર્થં તિષ્ઠામીહ જનાર્દનઃ .. ૨૧..

વિઠ્ઠલઃ પરમો દેવસ્ત્રયીરૂપેણ તિષ્ઠતિ .
તીર્થં ક્ષેત્રં તથા દેવો બ્રહ્મ બ્રહ્મવિદાં વર .. ૨૨..

ગુહ્યાદ્ગુહ્યતરં દેવં ક્ષેત્રાણાં ક્ષેત્રમુત્તમમ્ .
ચન્દ્રભાગાવરં તીર્થં ન ભૂતં ન ભવિષ્યતિ .. ૨૩..

ઇતિ શ્રુત્વા રમેશસ્ય વચનં પરમામૃતમ્ .
બ્રહ્મા નારદસંયુક્તો હૃદયં કીર્તયન્ યયૌ .. ૨૪..

ઇદં વિઠ્ઠલહૃદયં સર્વદારિદ્ર્યનાશનમ્ .
સકૃત્પઠનમાત્રેણ લભતે પરમં પદમ્ .. ૨૫..

ઓમસ્ય હૃદયમન્ત્રસ્ય પરબ્રહ્મ ઋષિઃ સ્મૃતઃ .
છન્દોઽનુષ્ટુપ્ પ્રવિખ્યાતો દેવઃ શ્રીવિઠ્ઠલો મહઃ .. ૨૬..

ૐ નમો બીજમાખ્યાતં શ્રીં પાતુ શક્તિરીડિતા .
ૐ શ્રીં ક્લીં કીલકં યસ્ય વેધકો દેવવિઠ્ઠલઃ .. ૨૭..

ત્રિબીજૈરઙ્ગુલિન્યાસઃ ષડઙ્ગાનિ તતઃ પરમ્ .
ધ્યાનાદિકં મહાદિવ્યં હૃદયં હૃદયે સ્મરેત્ .. ૨૮..

ૐ અસ્ય શ્રીવિઠ્ઠલહૃદયસ્તોત્રમત્રસ્ય પરબ્રહા ઋષિઃ .
અનુષ્ટુપ્ છન્દઃ . શ્રીવિઠ્ઠલઃ પરમાત્મા દેવતા . ૐ નમ ઇતિ બીજમ્ .
ૐ શ્રીં શક્તિઃ . ૐ શ્રીં ક્લીં કીલકમ્ . ૐ શ્રીં વિઠ્ઠલો વેધકઃ .
શ્રીવિઠ્ઠલપ્રીત્યર્થં જપે વિનિયોગઃ .
ૐ શ્રીં ક્લીં અઙ્ગુલ્યાદિ- ષડગન્યાસઃ ..

અથ ધ્યાનમ્

ૐ શ્રીં ક્લીં પ્રહસિતમુખચન્દ્રં પ્રોલ્લસત્પૂર્ણબિમ્બં
પ્રણમદભયહસ્તં ચારુનીલામ્બુદાભમ્ .
સમપદકમનીયં તત્ત્વબોધાવગમ્યં
સદયવરદદેવં વિઠ્ઠલં તં નમામિ .. ૨૯..

ક્લીં શ્રીં ૐ ૐ શ્રીં ક્લીમ્ ..

પાણ્ડુરઙ્ગઃ શિખાં પાતુ મૂર્ધાનં પાતુ વિઠ્ઠલઃ .
મસ્તકં માધવઃ પાતુ તિલકં પાતુ શ્રીકરઃ .. ૩૦..

ભર્ગઃ પાતુ ભુવોર્મધ્યે લોચને વિષ્ણુરોજસા .
દૃષ્ટિં સુદર્શનઃ પાતુ શ્રોત્રે પાતુ દિગમ્બરઃ .. ૩૧..

નાસાગ્રં સૃષ્ટિસૌન્દર્ય ઓષ્ઠૌ પાતુ સુધાર્ણવઃ .
દન્તાન્ દયાનિધિઃ પાતુ જિહ્વાં મે વેદવલ્લભઃ .. ૩૨..

તાલુદેશં હરિઃ પાતુ રસનાં ગોરસપ્રિયઃ .
ચિબુકં ચિન્મયઃ પાતુ ગ્રીવાં મે ગરુડધ્વજઃ .. ૩૩..

કણ્ઠં તુ કમ્બુકણ્ઠશ્ચ સ્કન્ધૌ પાતુ મહાબલઃ .
ભુજૌ ગિરિધરઃ પાતુ બાહૂ મે મધુસૂદનઃ .. ૩૪..

કૂર્પરૌ કૃપયાવિષ્ટઃ કરૌ મે કમલાપતિઃ .
અગુલીરચ્યુતઃ પાતુ નખાનિ નરકેસરી .. ૩૫..

વક્ષઃ શ્રીલાઞ્છનઃ પાતુ સ્તનૌ મે સ્તનલાલસઃ .
હૃદયં શ્રીહૃષીકેશ ઉદરં પરમામૃતઃ .. ૩૬..

નાભિં મે પદ્મનાભશ્ચ કુક્ષિં બ્રહયાડનાયકઃ .
કટિં પાતુ કટિકરો જઘનં તુ જનાર્દનઃ .. ૩૭..

શિશ્નં પાતુ સ્મરાધીશો વૃષણે વૃષભઃ પતિઃ .
ગુહ્યં ગુહ્યતરઃ પાતુ ઊરૂ પાતૂરુવિક્રમઃ .. ૩૮..

જાનૂ પાતુ જગન્નાથો જઙ્ઘે મે મનમોહનઃ .
ગુલ્ફૌ પાતુ ગણાધીશઃ પાદૌ પાતુ ત્રિવિક્રમઃ .. ૩૯..

શરીરં ચાખિલં પાતુ નરનારાયણો હરિઃ .
અગ્રે હ્યગ્રતરઃ પાતુ દક્ષિણે દક્ષકપ્રિયઃ .. ૪૦..

પૃષ્ઠે પુષ્ટિકરઃ પાતુ વામે મે વાસવપ્રભુઃ .
પૂર્વે પૂર્વાપરઃ પાતુ આગ્નેય્યાં ચાગ્નિરક્ષકઃ .. ૪૧..

દક્ષિણે દીક્ષિતાર્થશ્ચ નૈરૃત્યામૃતુનાયકઃ .
પશ્ચિમે વરુણાધીશો વાયવ્યે વાતજાપતિઃ .. ૪૨..

ઉત્તરે ધૃતખડ્ગશ્ચ ઈશાન્યે પાતુ ઈશ્વરઃ .
ઉપરિષ્ટાત્તુ ભગવાનન્તરિક્ષે ચિદમ્બરઃ .. ૪૩..

ભૂતલે ધરણીનાથઃ પાતાલે કૂર્મનાયકઃ .
સ્વર્ગે પાતુ સુરેદ્રેન્દ્રો બ્રહ્માણ્ડે બ્રહ્મણસ્પતિઃ .. ૪૪..

અટવ્યાં નૃહરિઃ પાતુ જીવને વિશ્વજીવનઃ .
માર્ગે પાતુ મનોગમ્યઃ સ્થાને પાતુ સ્થિરાસનઃ .. ૪૫..

સબાહ્યાભ્યન્તરં પાતુ પુણ્ડરીકવરપ્રિયઃ .
વિષ્ણુર્મે વિષયાન્ પાતુ વાસનાઃ પાતુ વામનઃ .. ૪૬..

કર્તા કર્મેન્દ્રિયં પાતુ જ્ઞાતા જ્ઞાનેન્દ્રિયં સદા .
પ્રાણાન્ પાતુ પ્રાણનાથ આત્મારામો મનાદિષુ .. ૪૭..

જાગતિં મે જગદ્બ્રહ્મ સ્વપ્નં પાતુ સુતેજકઃ .
સુષુપ્તિં મે સમાધીશસ્તુર્યાં પાતુ મુનિપ્રિયઃ .. ૪૮..

ભાર્યાં પાતુ રમાકાન્તઃ પુત્રાન્પાતુ પ્રજાનિધિઃ .
કન્યાં મે કરુણાનાથો બાન્ધવાન્ભક્તવત્સલઃ .. ૪૯..

ધનં પાતુ ધનાધ્યક્ષો ધાન્યં વિશ્વકુટુમ્બકઃ .
પશૂન્મે પાલકઃ પાતુ વિદ્યાં પાતુ કલાનિધિઃ .. ૫૦..

વાચસ્પતિઃ પાતુ વાદે સભાયાં વિશ્વમોહનઃ .
કામક્રોધોદ્ભવાત્પાતુ પૂર્ણકામો મનોરમઃ .. ૫૧..

વસ્ત્રં રત્નં ભૂષણં ચ નામ રૂપં કુલં ગહમ્ .
સર્વં સર્વાત્મકઃ પાતુ શુદ્ધબ્રહ્મપરાત્પરઃ .. ૫૨..

ક્લી શ્રીં ૐ ૐ શ્રી ક્લીમ્ .

વિષ્ટલં મૂર્ધ્નિ વિન્યસ્ય લલાટે શ્રીકરં ન્યસેત્ .
પાણ્ડુરઙ્ગં ભ્રુવોર્મધ્યે નેત્રયોર્વ્યાપકં ન્યસેત્ .. ૫૩..

કર્ણયોર્નિગમાર્થં ચ ગલ્લયોર્વલ્લભં ન્યસેત્ .
નાસિકાયાં ન્યસેત્કૃષ્ણં મુખે વૈ માધવં ન્યસેત્ .. ૫૪..

ઓષ્ઠયોર્મુરલીકાન્તં દન્તપઙ્ક્ત્યાં સુહાસકમ્ .
રસનાયાં રસાધીશં જિહ્વારગ્રે કીર્તનં ન્યસેત્ .. ૫૫..

કણ્ઠે ન્યસેન્મહાવિષ્ણું સ્કન્ધયોઃ કમલાપતિમ્ .
બાહ્વોર્બલાનુજં ન્યસ્ય કરે ચક્રધરં ન્યસેત્ .. ૫૬..

પાણિતલે પદ્મધરં કરાગ્રે વરદાભયમ્ .
વક્ષઃસ્થલે વરેણ્યં ચ હૃદયે શ્રીહરિં ન્યસેત્ .. ૧ ૭..

ઉદરે વિશ્વભર્તારં નાભૌ નાભિકરં ન્યસેત્ .
કટ્યાં ન્યસેત્ક્રિયાતીતમૂરૌ તુ ઉદ્ધવપ્રિયમ્ .. ૫૮..

જાનુદ્વયે ન્યસેચ્છક્તિં પાદયોઃ પાવનં ન્યસેત્ .
સબાહ્યાભ્યન્તરં ન્યસ્ય દેવદેવં જગદ્ગુરુમ્ .. ૫૯..

ક્લીં શ્રીં ૐ ૐ શ્રીં ક્લીમ્ .

વિષ્ઠલાય નમસ્તુભ્યં નમો વિજ્ઞાનહેતવે .
વિષ્ણુજિષ્ણુસ્વરૂપાય શ્રીવિષ્ણવે નમો નમઃ .. ૬૦..

નમઃ પુણ્ડરીકાક્ષાય પૂર્ણબિમ્બાત્મભે નમઃ .
નમસ્તે પાણ્ડુરઙ્ગાય પાવનાય નમો નમઃ .. ૬૧..

નમઃ પૂર્ણપ્રકાશાય નમસ્તે પૂર્ણતેજસે .
પૂર્ણૈશ્વર્યસ્વરૂપાય પૂર્ણજ્ઞાનાત્મને નમઃ .. ૬૨..

સચ્ચિદાનન્દકન્દાય નમોઽનન્તસુખાત્મને .
નમોઽનન્તાય શાન્તાય શ્રીરામાય નમો નુમઃ .. ૬૩..

નમો જ્યોતિઃસ્વરૂપાય નમો જ્યોતિર્મયાત્મને .
નમો જ્યોતિઃપ્રકાશાય સર્વોત્કૃષ્ટાત્મને નમઃ .. ૬૪..

ૐ નમોબ્રહ્મરૂપાય નમ ૐઙ્કારમૂર્તયે .
નિર્વિકલ્પાય સત્યાય શુદ્ધસત્ત્વાત્મને નમઃ .. ૬૫..

મહદ્બ્રહ્મ નમસ્તેઽસ્તુ સત્યસઙ્કલ્પહેતવે .
નમઃ સૃષ્ટિપ્રકાશાય ગુણસામ્યાયતે નમઃ .. ૬૬..

બ્રહ્મવિષ્ણુમહેશાય નાનાવર્ણાત્મરૂપિણે .
સદોદિતાય શુદ્ધાય ગુણાતીતાય તે નમઃ .. ૬૭..

નમઃ સહસ્રનામ્ને ચ નમઃ સહસ્રરૂપિણે .
નમઃ સહસ્રવક્ત્રાય સહસ્રાક્ષાયતે નમઃ .. ૬૮..

કેશવાય નમસ્તુભ્યં નમો નારાયણાયચ .
માધવાય નમસ્તેઽસ્તુ ગોવિન્દાય નમો નમઃ .. ૬૯..

શ્રીવિષ્ણવે નમસ્તુભ્યં મધુસૂદનરૂપિણે .
ત્રિવિક્રમ સુદીર્ઘાય વામનાય નમો નમઃ .. ૭૦..

શ્રીધરાય નમસ્તુભ્યં હૃષીકેશાય તે નમઃ .
નમસ્તે પદ્મનાભાય દામોદરાય તે નમઃ .. ૭૧..

નમસ્તે સઙ્કર્ષણાય વાસુદેવાય તે નમઃ .
પ્રદ્યુમ્નાય નમસ્તેઽસ્તુ અનિરુદ્ધાયતે નમઃ .. ૭૨..

નમઃ પુરુષોત્તમાયાધોક્ષજાય તે નમો નમઃ .
નમસ્તે નારસિંહાય અચ્યુતાય નમો નમઃ .. ૭૩..

નમો જનાર્દનાયાસ્તૂપેન્દ્રાય ચ નમો નમઃ .
શ્રીહરયે નમસ્તુભ્યં શ્રીકૃષ્ણાય નમો નમઃ .. ૭૪..

નમઃ પણ્ઢરિનાથાય ભીમાતીરનિવાસિને .
નમો ઋષિપ્રસન્નાય વરદાય નમો નમઃ .. ૭૫..

ઇષ્ટિકારૂઢરૂપાય સમપાદાય તે નમઃ .
કટિવિન્યસ્તહસ્તાય મુખબ્રહ્માત્મને નમઃ .. ૭૬..

નમસ્તીર્થસ્વરૂપાય ક્ષેત્રરૂપાત્મને નમઃ .
નમોઽસ્તુ મૂર્તિમૂર્તાય ત્રિમૂર્તયે નમો નમઃ .. ૭૭..

નમસ્તે બિન્દુતીર્થાય નમોઽમૃતેશ્વરાય ચ .
નમઃ પુષ્કરતીર્થાય ચન્દ્રભાગાય તે નમઃ .. ૭૮..

નમસ્તે જાનુદેવાય ધીરાવત્યૈ નમો નમઃ .
નમસ્તે પુણ્ડરીકાય ભીમરથ્યૈ નમો નમઃ .. ૭૯..

મુક્તિકેશપ્રવરાય વેણુવાદાત્મને નમઃ .
નમસ્તેઽનન્તપાદાય દ્વિપદાય નમો નમઃ .. ૮૦..

નમો ગોવત્સપાદાય ગોપાલાય નમો નમઃ .
નમસ્તે પદ્મતીર્થાય નરનારાયણાત્મને .. ૮૧..

નમસ્તે પિતૃતીર્થાય લક્ષ્મીતીર્થાય તે નમઃ .
નમોઽસ્તુ શઙ્ખચક્રાય ગદાપદ્માય તે નમઃ .. ૮૨..

નમોઽશ્વત્થનૃસિંહાય કુણ્ડલાખ્યસ્વરૂપિણે .
નમસ્તે ક્ષેત્રપાલાય મહાલિઙ્ગાય તે નમઃ .. ૮૩..

નમસ્તે રઙ્ગશાલાય નમઃ કીર્તનરૂપિણે .
મમૌ રુક્મિણિનાથાય મહામૂર્ત્યૈ નમો નમઃ .. ૮૪..

નમો વૈકુણ્ઠનાથાય નમઃ ક્ષીરાબ્ધિશાયિને .
સર્વબ્રહ્મ નમસ્તુભ્યમહમ્બ્રહ્માત્મને નમઃ .. ૮૫..

નમો નમો નમસ્તુભ્યં નમસ્તેઽસ્તુ નમો નમઃ .
ક્લીં શ્રીં ઓમ્ .
આદ્યન્તે સમ્પુટીકૃત્ય બીજૈશ્ચ પ્રાણવલ્લભે .. ૮૬..

અષ્ટોત્તરશતં મન્ત્રાન્ હૃદયં નમનૈઃ સહ .
ઉરનન્યૈઃ કીર્તિતં યૈશ્ચ તેષામાજ્ઞાં વહામ્યહમ્ .. ૮૭..

યાવદ્યસ્ય યથા ભાવો યન્નામન્યાસપૂર્વકમ્ .
તાવદેવ હિ વિજ્ઞાનં ગદિતં મદનુગ્રહાત્ .. ૮૮..

શ્રીશઙ્કર ઉવાચ .

ઇત્યુક્તં વાસુદેત્રોક્તં ગોપ્યાદ્ગોપ્યતરં મહત્ .
નિત્યં સઙ્કીર્તનં યસ્ય પ્રાપ્તમુક્તિર્ન સંશયઃ .. ૮૯..

ઇદં ગુહ્યં હિ હૃદયં વિઠ્ઠલસ્ય મહાદ્ભુતમ્ .
શૃણુયાચ્છ્રદ્ધયા યુક્તો વૈકુણ્ઠે લભતે રતિમ્ .. ૯૦..

એવમુક્ત્વા મહાદેવઃ પાર્વતીમનુકમ્પયા .
સમાધિસ્થોઽભવચ્છભુઃ સુસ્મિતઃ કમલાનનઃ .. ૯૧..

ઇતિ વિઠ્ઠલહૃદયં સમ્પૂર્ણમ્ .

Found a Mistake or Error? Report it Now