गणपति अथर्वशीर्ष मराठी अर्थ सहित – अद्वितीय आध्यात्मिक प्रभाव और गूढ़ तत्वज्ञान से ओतप्रोत, आप नीचे दिए गए लिंक पर क्लिक करके गणपति अथर्वशीर्ष का सम्पूर्ण मराठी अर्थ सहित संस्करण PDF रूप में प्राप्त कर सकते हैं। यह दिव्य स्तोत्र केवल एक पाठ नहीं, बल्कि एक दैवीय ऊर्जा का प्रवेश द्वार है, जो हर दिन के जाप के माध्यम से जीवन के क्लेशों को छिन्न-भिन्न कर देता है। नित्य गणेश वंदना का उच्चार आत्मा के भीतर उस दिव्यता का संचार करता है, जो इच्छाओं को मूर्त रूप देती है। श्रीगणेश पर अगाध श्रद्धा रखने वालों के जीवन में न केवल दुःखों का परिहार होता है, बल्कि उन्हें समृद्धि, संतुलन और चिर आनंद की प्राप्ति होती है।
गणपति अथर्वशीर्ष पीडीएफ – मराठी अर्थ सहित (Ganpati Atharvashirsha in Marathi PDF)
ॐ नमस्ते गणपतये।
त्वमेव प्रत्यक्षं तत्वमसि
त्वमेव केवलं कर्ताऽसि
त्वमेव केवलं धर्ताऽसि
त्वमेव केवलं हर्ताऽसि
त्वमेव सर्वं खल्विदं ब्रह्मासि
त्व साक्षादात्माऽसि नित्यम् ।।1।।
ऋतं वच्मि। सत्यं वच्मि ।।2।।
अव त्व मां। अव वक्तारं।
अव धातारं। अवानूचानमव शिष्यं।
अव पश्चातात। अव पुरस्तात।
अवोत्तरात्तात। अव दक्षिणात्तात्।
अवचोर्ध्वात्तात।। अवाधरात्तात्।।
सर्वतो माँ पाहि-पाहि समंतात् ।।3।।
त्वं वाङ्‍मयस्त्वं चिन्मय:।
त्वमानंदमसयस्त्वं ब्रह्ममय:।
त्वं सच्चिदानंदाद्वितीयोऽषि।
त्वं प्रत्यक्षं ब्रह्माषि।
त्वं ज्ञानमयो विज्ञानमयोऽषि ।।4।।
सर्वं जगदिदं त्वत्तो जायते।
सर्वं जगदिदं त्वत्तस्तिष्ठति।
सर्वं जगदिदं त्वयि लयमेष्यति।
सर्वं जगदिदं त्वयि प्रत्येति।
त्वं भूमिरापोऽनलोऽनिलो नभ:।
त्वं चत्वारिकाकूपदानि ।।5।।
त्वं गुणत्रयातीत: त्वमवस्थात्रयातीत:।
त्वं देहत्रयातीत:। त्वं कालत्रयातीत:।
त्वं मूलाधारस्थितोऽसि नित्यं।
त्वं शक्तित्रयात्मक:।
त्वां योगिनो ध्यायंति नित्यं।
त्वं ब्रह्मा त्वं विष्णुस्त्वं
रूद्रस्त्वं इंद्रस्त्वं अग्निस्त्वं
वायुस्त्वं सूर्यस्त्वं चंद्रमास्त्वं
ब्रह्मभूर्भुव:स्वरोम् ।।6।।
गणादि पूर्वमुच्चार्य वर्णादिं तदनंतरं।
अनुस्वार: परतर:। अर्धेन्दुलसितं।
तारेण ऋद्धं। एतत्तव मनुस्वरूपं।
गकार: पूर्वरूपं। अकारो मध्यमरूपं।
अनुस्वारश्चान्त्यरूपं। बिन्दुरूत्तररूपं।
नाद: संधानं। सँ हितासंधि:
सैषा गणेश विद्या। गणकऋषि:
निचृद्गायत्रीच्छंद:। गणपतिर्देवता।
ॐ गं गणपतये नम: ।।7।।
एकदंताय विद्‍महे।
वक्रतुण्डाय धीमहि।
तन्नो दंती प्रचोदयात ।।8।।
एकदंतं चतुर्हस्तं पाशमंकुशधारिणम्।
रदं च वरदं हस्तैर्विभ्राणं मूषकध्वजम्।
रक्तं लंबोदरं शूर्पकर्णकं रक्तवाससम्।
रक्तगंधाऽनुलिप्तांगं रक्तपुष्पै: सुपुजितम्।।
भक्तानुकंपिनं देवं जगत्कारणमच्युतम्।
आविर्भूतं च सृष्टयादौ प्रकृ‍ते पुरुषात्परम्।
एवं ध्यायति यो नित्यं स योगी योगिनां वर: ।।9।।
नमो व्रातपतये। नमो गणपतये।
नम: प्रमथपतये।
नमस्तेऽस्तु लंबोदरायैकदंताय।
विघ्ननाशिने शिवसुताय।
श्रीवरदमूर्तये नमो नम: ।।10।।
एतदथर्वशीर्ष योऽधीते।
स ब्रह्मभूयाय कल्पते।
स सर्व विघ्नैर्नबाध्यते।
स सर्वत: सुखमेधते।
स पञ्चमहापापात्प्रमुच्यते ।।11।।
सायमधीयानो दिवसकृतं पापं नाशयति।
प्रातरधीयानो रात्रिकृतं पापं नाशयति।
सायंप्रात: प्रयुंजानोऽपापो भवति।
सर्वत्राधीयानोऽपविघ्नो भवति।
धर्मार्थकाममोक्षं च विंदति ।।12।।
इदमथर्वशीर्षमशिष्याय न देयम्।
यो यदि मोहाद्‍दास्यति स पापीयान् भवति।
सहस्रावर्तनात् यं यं काममधीते तं तमनेन साधयेत् ।13।।
अनेन गणपतिमभिषिंचति
स वाग्मी भवति
चतुर्थ्यामनश्र्नन जपति
स विद्यावान भवति।
इत्यथर्वणवाक्यं।
ब्रह्माद्यावरणं विद्यात्
न बिभेति कदाचनेति ।।14।।
यो दूर्वांकुरैंर्यजति
स वैश्रवणोपमो भवति।
यो लाजैर्यजति स यशोवान भवति
स मेधावान भवति।
यो मोदकसहस्रेण यजति
स वाञ्छित फलमवाप्रोति।
य: साज्यसमिद्भिर्यजति
स सर्वं लभते स सर्वं लभते ।।15।।
अष्टौ ब्राह्मणान् सम्यग्ग्राहयित्वा
सूर्यवर्चस्वी भवति।
सूर्यग्रहे महानद्यां प्रतिमासंनिधौ
वा जप्त्वा सिद्धमंत्रों भवति।
महाविघ्नात्प्रमुच्यते।
महादोषात्प्रमुच्यते।
महापापात् प्रमुच्यते।
स सर्वविद्भवति से सर्वविद्भवति।
य एवं वेद इत्युपनिषद्‍ ।।16।।
|| गणपती अथर्वशीर्ष – मराठी अर्थ ||
श्री गणेशांना वंदन असो!
ॐ देवा, आम्हांला कानांनी शुभ ऐकू यावे. यजन करणाऱ्या आम्हांला डोळ्यांनी केवळ कल्याण दिसावे. निरोगी अवयवांनी आणि सुदृढ शरीरांनी युक्त असे आम्ही स्तुती करत करत, देवाने दिलेले आयुष्य व्यतीत करूया. ॥१॥
ॐ ज्याची कीर्ती परंपरेने ऐकिवात आहे, तो इंद्र आमचे कल्याण करो. सर्वज्ञ आणि सर्वसंपन्न असा सूर्य आमचे कल्याण करो. ज्याची गती अखंडित आहे असा गरुड आमचे कल्याण करो. बृहस्पती आमचे कल्याण वृद्धिंगत करो. ॥२॥
ॐ ते (श्रीगजाननरूपी तेज) माझे रक्षण करो. पठण करणाऱ्याचे रक्षण करो. (पुन्हा सांगतो) ते माझे रक्षण करो आणि पठण करणाऱ्याचे रक्षण करो. ॥३॥
ॐ त्रिवार शांती असो!
श्री गणेश अथर्वशीर्षाचा अर्थ:
ॐ गणांचा नायक असलेल्या तुला नमस्कार असो. तूच प्रत्यक्ष आदितत्व आहेस. तूच केवळ (सर्व जगाचा) निर्माता आहेस. तूच केवळ (विश्वाचे) धारण करणारा आहेस. तूच केवळ संहार करणारा आहेस. तूच खरोखर हे सर्व ब्रह्म आहेस. तू प्रत्यक्ष शाश्वत आत्मतत्व आहेस. ॥१॥ मी ऋत आणि सत्य (या परमात्म्याच्या दोन्ही अंगांना अनुलक्षून वरील सर्व) म्हणत आहे. ॥२॥
तू माझे रक्षण कर. वक्त्याचे (तुझे गुणवर्णन करणाऱ्याचे) रक्षण कर. श्रोत्याचे रक्षण कर. (शिष्यास उपासना) देणाऱ्याचे (गुरूंचे) रक्षण कर. (ती उपासना) धारण करणाऱ्याचे (शिष्याचे) रक्षण कर. ज्ञानदात्या (गुरूंचे) रक्षण कर. शिष्याचे रक्षण कर. मागच्या बाजूने रक्षण कर. समोरून रक्षण कर. डावीकडून रक्षण कर. उजवीकडून रक्षण कर. आणि ऊर्ध्व दिशेकडून रक्षण कर. खालच्या दिशेकडून रक्षण कर. सर्व बाजूंनी, सर्व ठिकाणी माझे रक्षण कर, रक्षण कर. ॥३॥
तू ब्रह्म आहेस. तू चैतन्यमय आहेस. तू आनंदस्वरूप आहेस. ज्याहून दुसरे काहीच तत्व नाही असे सत्, चित् आणि आनंद (या रूपांनी प्रतीत होणारे एकच) तत्व तू आहेस. तू प्रत्यक्ष ब्रह्म आहेस. तू (नाना प्रकारांनी नटलेल्या विश्वाचे) ज्ञान आहेस. तू (सर्वसाक्षीभूत एकत्वाचे) विशिष्ट असे ज्ञान आहेस. ॥४॥
हे सर्व जग तुझ्यापासून उत्पन्न होते. हे सर्व जग तुझ्यामुळे स्थिर राहते. हे सर्व जग तुझ्या ठिकाणीच परत येऊन मिळते. तू पृथ्वी, आप, तेज, वायू व आकाश आहेस. तू (परा, पश्यंती, मध्यमा व वैखरी ही) वाणीची चार रूपे आहेस. ॥५॥
तू (सत्व, रजस् व तमस्) या त्रिगुणांच्या पलीकडे आहेस. तू (स्थूलदेह, सूक्ष्मदेह व कारणदेह) या देहत्रयांच्या पलीकडचा (महाकारण) आहेस. तू (जाग्रद्वस्था, स्वप्नावस्था व सुषुप्तावस्था) या तीन अवस्थांच्या पलीकडचा (तुर्यावस्थारूप) आहेस. तू (भूत, वर्तमान व भविष्यत्) या तिन्ही कालांच्या पलीकडचा आहेस. (मनुष्यशरीरांतील) मूलाधारचक्रांत तू नेहमी स्थित आहेस. तू (इच्छाशक्ती, ज्ञानशक्ती व क्रियाशक्ती या) तिन्ही शक्तींचा आत्मा आहेस. योगी तुझे नित्य ध्यान करतात. तू ब्रह्मदेव, तूच विष्णू, तूच रुद्र, तूच इंद्र, तूच अग्नी, तूच वायू, तूच सूर्य, तूच चंद्र, तूच ब्रह्म, तूच भू:, तूच भुव:, तूच स्व: व तूच ॐकार आहेस. ॥६॥
‘गण’ शब्दाचा आदिवर्ण ‘ग्’ याचा प्रथम उच्चार करून, वर्णांतील प्रथमवर्ण ‘अ’ याचा उच्चार केला. त्याच्या समोर अनुस्वार, अर्धचंद्राकार शोभणाऱ्या ॐकाराने युक्त (असा उच्चार केला की) हे तुझ्या बीजमंत्राचे (गं) रूप होय. गकार हे पूर्वरूप, अकार मध्यरूप, अनुस्वार अन्त्यरूप व (प्रणवरूप) बिंदू (हे पूर्वीच्या तिन्हीना व्यापणारे) उत्तररूप होय. या (सर्वां) चे एकीकरण करणारा नाद होय. सर्वांचे एकत्रोच्चारण म्हणजेच संधी. (अशा रीतीने बीजमंत्र सिद्ध होणे) हीच ती गणेशविद्या. (या मंत्राचा) गणक ऋषी आहे. (या मंत्राचा) निच्ऋद्गायत्री हा छंद (म्हणण्याचा प्रकार) आहे. गणपती देवता आहे. ‘ॐ गं गणपतये नम:।’ (हा तो अष्टाक्षरी मंत्र होय.) ॥७॥
आम्ही एकदंताला जाणतो. आम्ही वक्रतुंडाचे ध्यान करतो. त्यासाठी एकदंत आम्हांस प्रेरणा करो. (या भागास गणेशगायत्री असे म्हणतात.) ॥८॥
एक दात असलेला, चार हात असलेला, (उजव्या बाजूच्या वरच्या हातापासून प्रदक्षिणाक्रमाने त्याच बाजूच्या खालच्या हातापर्यंत) अनुक्रमे पाश, अंकुश, दात व वरदमुद्रा धारण करणारा, ध्वजावर मूषकाचे चिन्ह असणारा, तांबड्या रंगाचा, लांबट उदर असलेला, सुपासारखे कान असलेला, रक्तवस्त्र धारण करणारा, तांबड्या (रक्तचंदनाच्या) गंधाने ज्याचे अंग विलेपित आहे असा, तांबड्या पुष्पांनी ज्याचे उत्तम पूजन केले आहे असा, भक्तांवर दया करणारा, सर्व जगाचे कारण असणारा, अविनाशी, सृष्टीच्या आधीच प्रकट झालेला, प्रकृती-पुरुषापलीकडचा देव, असे जो नित्य ध्यान करतो तो योगी, (किंबहुना) योग्यांमध्ये श्रेष्ठ होय. ॥९॥
व्रतांचा समूह म्हणजेच तपश्चर्या. तिच्या अधिपतीस नमस्कार असो. गणांच्या नायकाला नमस्कार असो. सर्व अधिपतींमधील प्रथम अधिपतीस नमस्कार असो. लंबोदर, एकदंत, विघ्ननाशी, शिवसुत अशा श्रीवरदमुर्तीला नमस्कार असो. ॥१०॥
या अथर्वशीर्षाचे जो अध्ययन करतो तो ब्रह्मरूप होतो. त्याला कोणत्याच विघ्नांची बाधा होत नाही. तो सर्व बाजूंनी सुखात वाढतो. (हिंसा, अभक्ष्यभक्षण, परदारागमन, चौर्य व पापसंसर्ग) या पाचही महापापांपासून मुक्त होतो. संध्याकाळी पठण करणारा दिवसा (अजाणपणे) केलेल्या पापाचा नाश करतो. सकाळी पठण करणारा रात्री (नकळत) केलेल्या पापांचा नाश करतो. संध्याकाळी व सकाळी पठण करणारा पाप (प्रवृत्ती) रहित होतो. सर्व ठिकाणी (याचे) अध्ययन करणारा विघ्नमुक्त होतो. धर्म, अर्थ, काम व मोक्ष मिळवितो.
हे अथर्वशीर्ष (अनधिकारी) शिष्य-भाव नसलेल्या माणसाला सांगू नये. जर कोणी अशा अनधिकार्यास मोहाने देईल, तर तो मोठाच पापी होतो. या अथर्वशीर्षाच्या सहस्त्र आवर्तनांनी जी जी कामना मनुष्य करेल ती ती या योगाने सिद्ध होईल. ॥११॥
या अथर्वशीर्षाने जो गणपतीला अभिषेक करतो, तो उत्तम वक्ता होतो. चतुर्थीच्या दिवशी काही न खाता जो याचा जप करतो, तो विद्यासंपन्न होतो, असे अथर्वण ऋषींचे वाक्य आहे. (याचा जप करणाऱ्याला) ब्रह्म व आद्या (म्हणजे माया) यांचा विलास कळेल. तो कधीच भीत नाही. ॥१२॥
जो दुर्वांकुरांनी हवन करतो तो कुबेरासारखा होतो. जो साळीच्या लाह्यांनी हवन करतो, तो यशस्वी आणि सर्वंकष बुद्धिमान् होतो. जो सहस्त्र मोदकांनी हवन करतो, त्याला इष्ट फळ प्राप्त होते. जो घृतयुक्त समिधांनी हवन करतो, त्याला सर्व मिळते, अगदी सर्व काही प्राप्त होते. ॥१३॥
आठ ब्राह्मणांना योग्य प्रकारे (याचा) उपदेश केल्यास, करणारा सूर्यासारखा तेजस्वी होतो. सूर्यग्रहणात, महानदीतीरी किंवा गणपती प्रतिमेसन्निध जप केल्यास हा मंत्र सिद्ध होतो. (असा मंत्र सिद्ध करणारा) महाविघ्नापासून मुक्त होतो. महादोषापासून मुक्त होतो. महापापापासून मुक्त होतो. तो सर्वज्ञ होतो. तो सर्वसंपन्न होतो, जो हे असे जाणतो. असे हे उपनिषद् आहे. ॥१४॥
तुम्ही खालील लिंकवर क्लिक करून संपूर्ण गणेश अथर्वशीर्ष पीडीएफ मराठी अर्थ सहित (Ganesh Atharvashirsha Marathi PDF) डाउनलोड करू शकता.