|| શનિવાર વ્રત વિધિ ||
શનિવાર વ્રત હિંદૂ ધર્મ મેં શનિદેવ કો સમર્પિત એક મહત્વપૂર્ણ વ્રત હૈ. યહ વ્રત શનિદેવ કે પ્રકોપ સે બચને ઔર ઉનકી કૃપા પ્રાપ્ત કરને કે લિએ કિયા જાતા હૈ.
- શનિવાર કે દિન પ્રાતઃ સ્નાન આદિ કરને કે બાદ કાલા તિલ ઔર લૌંગ મિશ્રિત જલ પશ્ચિમ દિશા કી ઓર મુખ કરકે પીપલ વૃક્ષ પર ચઢ઼ાએં.
- તત્પશ્ચાત શિવોપાસના યા હનુમત આરાધના ઔર સાથ હી શનિ કી લૌહ પ્રતિમા કી પૂજા કરની ચાહિએ. ફિર શનિવાર વ્રત કથા કા પાઠ કરના ચાહિએ.
- ઉડ઼દ કે બને પદાર્થ બૂઢ઼ે બ્રાહ્મણ કો દેના ચાહિએ ઔર સ્વયં સૂર્યાસ્ત કે પશ્ચાત ભોજન ગ્રહણ કરના ચાહિએ.
- ભોજન કે પૂર્વ શનિ કી શાંતિ હેતુ ‘શંશનૈશ્ચરાય નમઃ’ મંત્ર કા ઔર રાહુ કી શાંતિ હેતુ ‘રાં રાહવે નમઃ’ મંત્ર કા તીન-તીન માલા જપ કરના ચાહિએ.
- શનિ કે વ્રત કી પૂર્ણાહુતિ હેતુ શમી કાષ્ઠ (શમી વૃક્ષ કી લકડ઼ી) સે હવન કરેં. રાહુ કે વ્રત કી પૂર્ણાહુતિ હેતુ હવન મેં દૂર્વા કા ઉપયોગ કરના ચાહિએ.
- શનિદેવ કી પૂજા શનિવાર કે દિન હોતી હૈ. ઇનકી પૂજા કાલા તિલ, કાલા વસ્ત્ર, તેલ, ઉડ઼દ કે દ્વારા કી જાતી હૈ. યહ વસ્તુએં શનિદેવ કો બહુત પ્રિય હૈ.
- શનિ કી દશા કો દૂર કરને કે લિએ યહ વ્રત કિયા જાતા હૈ. ઇનકે પ્રકોપ મેં સે બચને કે લિએ શનિસત્રોત કા પાઠ વિશેષ લાભદાયક સિદ્ધ હોતા હૈ.
|| શનિવાર વ્રત કથા ||
એક બાર સ્વર્ગલોક મેં યહ વિવાદ ઉઠા કિ નૌ ગ્રહોં મેં સબસે બડ઼ા કૌન હૈ? સભી ગ્રહોં મેં વાદ-વિવાદ ઇતના બઢ઼ ગયા કિ યુદ્ધ કી સ્થિતિ ઉત્પન્ન હો ગઈ. અંતતઃ નિર્ણય કે લિએ સભી દેવતા દેવરાજ ઇંદ્ર કે પાસ પહુઁચે.
દેવરાજ ઇંદ્ર ને કહા— “મૈં ઇસ પ્રશ્ન કા ઉત્તર દેને મેં અસમર્થ હૂઁ. હમ સબ પૃથ્વીલોક મેં ઉજ્જયિની નગરી કે રાજા વિક્રમાદિત્ય કે પાસ ચલતે હૈં.”
સભી ગ્રહ રાજા વિક્રમાદિત્ય કે પાસ પહુઁચે ઔર અપના પ્રશ્ન રખા. રાજા વિક્રમાદિત્ય કુછ સમય તક વિચાર કરતે રહે, ક્યોંકિ પ્રત્યેક ગ્રહ અપની-અપની શક્તિયોં કે કારણ મહાન થા. અચાનક રાજા કો એક ઉપાય સૂઝા. ઉન્હોંને વિભિન્ન ધાતુઓં સે બને નૌ સિંહાસન તૈયાર કરાએ ઔર પ્રત્યેક ગ્રહ કો એક-એક સિંહાસન પર બૈઠને કે લિએ કહા. ધાતુઓં કી શ્રેષ્ઠતા કે આધાર પર સિંહાસનોં કો ક્રમબદ્ધ રખા ગયા થા.
જબ સભી ગ્રહ અપને-અપને સિંહાસન પર બૈઠ ગએ, તબ રાજા વિક્રમાદિત્ય બોલે— “જો સબસે આગે બૈઠા હૈ, વહી સબસે બડ઼ા હૈ.”
રાજા કે ઇસ નિર્ણય સે શનિદેવ ક્રોધિત હો ગએ, ક્યોંકિ ઉન્હેં સબસે પીછે સ્થાન મિલા થા. શનિદેવ ને ક્રોધ મેં કહા—
“રાજા વિક્રમાદિત્ય! તુમને મેરા અપમાન કિયા હૈ. મૈં તુમ્હેં ઇસકા દંડ અવશ્ય દૂઁગા. મૈં જબ કિસી પર અપની સાઢ઼ે સાતી કી દૃષ્ટિ ડાલતા હૂઁ, તો વહ મહાન સે મહાન શક્તિશાલી ભી મેરા પ્રકોપ સહન નહીં કર સકતા.”
ઉન્હોંને આગે કહા – “રામ કો વનવાસ ભોગના પડ઼ા ઔર રાવણ કા અંત હુઆ, યહ સબ મેરે સાઢ઼ે સાતી કે કારણ હી હુઆ. અબ તુમ્હેં ભી મેરે પ્રકોપ કા સામના કરના હોગા.”
કુછ દિનોં બાદ શનિદેવ ને એક ઘોડ઼ે કે વ્યાપારી કા રૂપ ધારણ કિયા ઔર સુંદર ઘોડ઼ોં કે સાથ ઉજ્જયિની નગરી પહુઁચે. જબ રાજા કો ઇસ વ્યાપારી કી ખબર મિલી, તો ઉન્હોંને સ્વયં એક સુંદર ઘોડ઼ા ખરીદને કા નિશ્ચય કિયા. જૈસે હી રાજા વિક્રમાદિત્ય ઘોડ઼ે પર સવાર હુએ, વહ બિજલી કી ગતિ સે દૌડ઼ પડ઼ા ઔર રાજા કો ઘને જંગલ મેં લે જાકર અચાનક ગાયબ હો ગયા.
ભૂખ-પ્યાસ સે પરેશાન રાજા કો એક ચરવાહા મિલા. ઉસને રાજા કો પાની પિલાયા, બદલે મેં રાજા ને અપની અંગૂઠી ઉસે દે દી. ફિર વે એક નગર મેં પહુઁચે ઔર એક સેઠ કી દુકાન પર વિશ્રામ કરને લગે. વહાઁ બૈઠતે હી સેઠ કી દુકાન મેં અચાનક ખૂબ બિક્રી હોને લગી. સેઠ ને રાજા કો ભાગ્યશાલી માનતે હુએ ઉન્હેં અપને ઘર ભોજન કે લિએ બુલાયા.
રાજા જિસ કક્ષ મેં બૈઠે થે, વહાઁ એક સોને કા હાર ખૂઁટી પર ટંગા થા. અચાનક રાજા કે સામને હી ખૂઁટી ને વહ હાર નિગલ લિયા. જબ સેઠ લૌટા તો હાર ગાયબ દેખ રાજા પર ચોરી કા આરોપ લગા દિયા. નગર કે રાજા ને વિક્રમાદિત્ય કો ચોર માનકર ઉનકે હાથ-પૈર કટવાને કા આદેશ દે દિયા.
અબ રાજા વિક્રમાદિત્ય અસહાય અવસ્થા મેં નગર કી ગલિયોં મેં પડ઼ે રહે. કુછ દિનોં બાદ એક તેલી ઉન્હેં અપને ઘર લે ગયા ઔર અપને કોલ્હૂ પર બૈલોં કો હાંકને કા કામ સૌંપ દિયા. ઇસ પ્રકાર રાજા શનિદેવ કે પ્રકોપ કા કષ્ટ ભોગતે રહે.
સાઢ઼ે સાતી પૂરી હોને કે બાદ એક દિન રાજા મેઘ મલ્હાર રાગ ગા રહે થે. ઉસી સમય નગર કી રાજકુમારી મોહિની વહાઁ સે ગુજરી ઔર ઉનકી મધુર આવાજ સુનકર મોહિત હો ગઈ. ઉસને વિકલાંગ રાજા સે વિવાહ કરને કા નિશ્ચય કર લિયા.
રાજા-રાની કો વિવાહ કે બાદ એક દિન સ્વપ્ન મેં શનિદેવ કે દર્શન હુએ. શનિદેવ ને કહા – “રાજા! તુમને મેરે પ્રકોપ કા પ્રભાવ દેખ લિયા. અબ મૈં તુમ પર કૃપા કરતા હૂઁ. જો ભી શ્રદ્ધા સે મેરી પૂજા કરેગા ઔર શનિવાર વ્રત કથા સુનેગા, ઉસ પર મેરી કૃપા બની રહેગી.”
સુબહ જબ રાજા કી નીંદ ખુલી, તો વે અપને કટે હુએ હાથ-પૈર કો સહી-સલામત દેખકર ચકિત રહ ગએ. ઉન્હોંને શનિદેવ કો પ્રણામ કિયા ઔર ઇસ ચમત્કાર કા બખાન કિયા. સેઠ ને જબ યહ સુના, તો રાજા સે ક્ષમા માંગી ઔર અપની બેટી કા વિવાહ ભી ઉનસે કર દિયા.
રાજા વિક્રમાદિત્ય અપની પત્નિયોં કે સાથ ઉજ્જયિની લૌટે, જહાઁ નગરવાસિયોં ને હર્ષોલ્લાસ કે સાથ ઉનકા સ્વાગત કિયા. ઉન્હોંને પૂરે રાજ્ય મેં ઘોષણા કરવાઈ કિ શનિદેવ હી સભી ગ્રહોં મેં સર્વશ્રેષ્ઠ હૈં. પ્રત્યેક વ્યક્તિ કો શનિવાર કે દિન ઉનકા વ્રત એવં પૂજન કરના ચાહિએ ઔર ઉનકી કથા અવશ્ય સુનની ચાહિએ.
શનિદેવ કી કૃપા સે, જો ભી શ્રદ્ધા એવં ભક્તિ સે ઇસ વ્રત કો કરતા હૈ, ઉસકી સભી મનોકામનાએઁ પૂર્ણ હોતી હૈં.
Read in More Languages:- teluguశనివార వ్రత కథా ఔర వ్రత విధి
- hindiशनिवार व्रत कथा और व्रत विधि
- hindiशनि प्रदोष व्रत कथा और पूजा विधि
Found a Mistake or Error? Report it Now
