|| પુરુષ સૂક્તમ્ ||
ૐ તચ્છં યોરાવૃણીમહે | ગાતું યજ્ઞાય | ગાતું યજ્ઞપતયે | દૈવી” સ્વસ્તિરસ્તુ નઃ |
સ્વસ્તિર્માનુષેભ્યઃ | ઊર્ધ્વં જિગાતુ ભેષજમ્ | શં નો અસ્તુ દ્વિપદે” | શં ચતુષ્પદે |
|| ૐ શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ ||
****
ૐ સહસ્રશીર્ષા પુરુષઃ | સહસ્રાક્ષઃ સહસ્રપાત્ |
સ ભૂમિં વિશ્વતો વૃત્વા | અત્યતિષ્ઠદ્દશાંગુલમ્ || ૧ ||
પુરુષ એવેદગ્ં સર્વમ” | યદ્ભૂતં યચ્ચ ભવ્યમ” |
ઉતામૃતત્વસ્યેશાનઃ | યદન્નેનાતિરોહતિ || ૨ ||
એતાવાનસ્ય મહિમા | અતો જ્યાયાગ્શ્ચ પૂરુષઃ |
પાદો”ઽસ્ય વિશ્વા ભૂતાનિ | ત્રિપાદસ્યામૃતં દિવિ || ૩ ||
ત્રિપાદૂર્ધ્વ ઉદૈત્પુરુષઃ | પાદો”ઽસ્યેહાઽભવાત્પુનઃ |
તતો વિષ્વઙ્વ્યક્રામત્ | સાશનાનશને અભિ || ૪ ||
તસ્મા”દ્વિરાડજાયત | વિરાજો અધિ પૂરુષઃ |
સ જાતો અત્યરિચ્યત | પશ્ચાદ્ભૂમિમથો પુરઃ || ૫ ||
યત્પુરુષેણ હવિષા” | દેવા યજ્ઞમતન્વત |
વસંતો અસ્યાસીદાજ્ય”ં | ગ્રીષ્મ ઇધ્મશ્શરદ્ધવિઃ || ૬ ||
સપ્તાસ્યાસન્ પરિધયઃ | ત્રિઃ સપ્ત સમિધઃ કૃતાઃ |
દેવા યદ્યજ્ઞં તન્વાનાઃ | અબધ્નન્ પુરુષં પશુમ્ || ૭ ||
તં યજ્ઞં બર્હિષિ પ્રૌક્ષન્ | પુરુષં જાતમગ્રતઃ |
તેન દેવા અયજંત | સાધ્યા ઋષયશ્ચ યે || ૮ ||
તસ્મા”દ્યજ્ઞાથ્સર્વહુતઃ | સંભૃતં પૃષદાજ્યમ્ |
પશૂગ્સ્તાગ્શ્ચક્રે વાયવ્યાન્ | આરણ્યાન્ ગ્રામ્યાશ્ચ યે || ૯ ||
તસ્મા”દ્યજ્ઞાથ્સર્વ હુતઃ | ઋચઃ સામાનિ જજ્ઞિરે |
છંદાગ્ંસિ જજ્ઞિરે તસ્મા”ત્ | યજુસ્તસ્માદજાયત || ૧૦ ||
તસ્માદશ્વા અજાયંત | યે કે ચોભયાદતઃ |
ગાવો હ જજ્ઞિરે તસ્મા”ત્ | તસ્મા”જ્જાતા અજાવયઃ || ૧૧ ||
યત્પુરુષં વ્યદધુઃ | કતિધા વ્યકલ્પયન્ |
મુખં કિમસ્ય કૌ બાહૂ | કાવૂરૂ પાદાવુચ્યેતે || ૧૨ ||
બ્રાહ્મણો”ઽસ્ય મુખમાસીત | બાહૂ રાજન્યઃ કૃતઃ |
ઊરૂ તદસ્ય યદ્વૈશ્યઃ | પદ્ભ્યાગ્ં શૂદ્રો અજાયત || ૧૩ ||
ચંદ્રમા મનસો જાતઃ | ચક્ષોઃ સ્સૂર્યો અજાયત |
મુખાદિંદ્રશ્ચાગ્નિશ્ચ | પ્રાણાદ્વાયુરજાયત || ૧૪ ||
નાભ્યા આસીદંતરિક્ષમ્ | શીર્ષ્ણો દ્યૌઃ સમવર્તત |
પદ્ભ્યાં ભૂમિર્દિશઃ શ્રોત્રા”ત્ | તથા લોકાગ્ં અકલ્પયન્ || ૧૫ ||
વેદાહમેતં પુરુષં મહાંતમ” | આદિત્યવર્ણં તમસસ્તુપારે |
સર્વાણિ રૂપાણિ વિચિત્ય ધીરઃ | નામાનિ કૃત્વાઽભિવદન્ , યદાસ્તે” || ૧૬ ||
ધાતા પુરસ્તાદ્યમુદાજહાર | શક્રઃ પ્રવિદ્વાન્ પ્રદિશશ્ચતસ્રઃ |
તમેવં વિદ્વાનમૃત ઇહ ભવતિ | નાન્યઃ પંથા અયનાય વિદ્યતે || ૧૭ ||
યજ્ઞેન યજ્ઞમયજંત દેવાઃ | તાનિ ધર્માણિ પ્રથમાન્યાસન્ |
તે હ નાકં મહિમાનઃ સચંતે | યત્ર પૂર્વે સાધ્યાસ્સંતિ દેવાઃ || ૧૮ ||
|| ઉત્તરનારાયણમ્ ||
અદ્ભ્યસ્સંભૂતઃ પૃથિવ્યૈ રસા”ચ્ચ | વિશ્વકર્મણઃ સમવર્તતાધિ |
તસ્ય ત્વષ્ટા વિદધદ્રૂપમેતિ | તત્પુરુષસ્ય વિશ્વમાજાનમગ્રે” || ૧ ||
વેદાહમેતં પુરુષં મહાંતમ” | આદિત્યવર્ણં તમસઃ પરસ્તાત્ |
તમેવં વિદ્વાનમૃત ઇહ ભવતિ | નાન્યઃ પંથા વિદ્યતેઽયનાય || ૨ ||
પ્રજાપતિશ્ચરતિ ગર્ભે અંતઃ | અજાયમાનો બહુધા વિજાયતે |
તસ્ય ધીરાઃ પરિજાનંતિ યોનિ”ં | મરીચીનાં પદમિચ્છંતિ વેધસઃ || ૩ ||
યો દેવેભ્ય આતપતિ | યો દેવાના”ં પુરોહિતઃ |
પૂર્વો યો દેવેભ્યો જાતઃ | નમો રુચાય બ્રાહ્મયે || ૪ ||
રુચં બ્રાહ્મં જનયંતઃ | દેવા અગ્રે તદબ્રુવન્ |
યસ્ત્વૈવં બ્રા”હ્મણો વિદ્યાત્ | તસ્ય દેવા અસન્વશે” || ૫ ||
હ્રીશ્ચતે લક્ષ્મીશ્ચ પત્ન્યૌ” | અહોરાત્રે પાર્શ્વે |
નક્ષત્રાણિ રૂપમ્ | અશ્વિનૌ વ્યાત્તમ” |
ઇષ્ટં મનિષાણ | અમું મનિષાણ | સર્વં મનિષાણ || ૬ ||
****
ૐ તચ્છં યોરાવૃણીમહે | ગાતું યજ્ઞાય | ગાતું યજ્ઞપતયે | દૈવી” સ્વસ્તિરસ્તુ નઃ |
સ્વસ્તિર્માનુષેભ્યઃ | ઊર્ધ્વં જિગાતુ ભેષજમ્ | શં નો અસ્તુ દ્વિપદે” | શં ચતુષ્પદે |
|| ૐ શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ ||
Found a Mistake or Error? Report it Now
